​នៅក្រោយ​ហេតុការណ៍​បាញ់ប្រហារ​ទៅលើ​ជនជាតិ​ស្បែក​ខ្មៅ នៅក្នុង​វិហារ​គ្រិស្តសាសនា នៅ Charleston បញ្ហា​ដ៏​ចម្រូងចម្រាស​មួយ​កំពុងតែ​ផ្ទុះឡើង​យ៉ាងខ្លាំង នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ដោត​ទង់​សម័យ​សង្គ្រាមស៊ីវិល នៅមុខ​វិមាន​សភា​រដ្ឋ South Carolina​។ អ្នកនយោបាយ​អាមេរិក​ជាច្រើន​បាននាំគ្នា​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ដក​ទង់​នេះ​ចេញពី ទីសាធារណៈ​។ តើ​ហេតុអ្វី​បានជា​ទង់​នេះ​បង្ក​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ចម្រូងចម្រាស​ខ្លាំង​បែបនេះ​?

​ទង់​ដ៏​ចម្រូងចម្រាស​នេះ គឺជា​ទង់​តំណាង​កងទ័ព​នៃ​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង នៅក្នុង​អំឡុង​សម័យ​សង្គ្រាមស៊ីវិល​អាមេរិក (១៨៦១-១៨៦៥)​។​

​គួរ​រំឭក​ឡើងវិញ​ថា សង្គ្រាមស៊ីវិល​នេះ បានកើត​ឡើង រវាង​រដ្ឋ​នៅ​ប៉ែក​ខាងជើង និង​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​។ កាលណោះ​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​បានប្រកាស​ផ្តាច់ខ្លួន​ចេញពី​សហរដ្ឋអាមេរិក ទៅ​បង្កើតជា​រដ្ឋ​សហព័ន្ធ​ថ្មី​មួយ ដាក់ឈ្មោះថា « The Confederate States of America » ហើយ រដ្ឋ South Carolina ក៏​ស្ថិតនៅ​ក្នុងចំណោម​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​នេះដែរ​។ ជម្លោះ​រវាង​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងជើង និង​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​នៅពេលនោះ បង្កឡើង​ដោយ​បញ្ហា​ច្រើន ក៏ប៉ុន្តែ ហេតុផល​ដែល​គេ​ធ្វើការ​កត់សម្គាល់ និង​ចងចាំ​ជាងគេ គឺ​ទាក់ទង​នឹង​ទាសភាព​។ រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងជើង​ទាមទារ​ឲ្យ​បង្កើត​ច្បាប់​លុបបំបាត់​ទាសភាព ចំណែក​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​វិញ​ប្រឆាំងនឹង​ការលុបបំបាត់​ទាសភាព​នេះ ដោយ​ពួកគេ​ទាមទារ​រក្សា​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការយក​ជនជាតិ​ស្បែក​ខ្មៅ​ធ្វើជា ទាសករ​។​

១៥០​ឆ្នាំក្រោយ​សង្គ្រាមស៊ីវិល​នេះ​ត្រូវ​បញ្ចប់ ទង់​តំណាង​កងទ័ព​នៃ​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង នៅតែ​បន្ត​ត្រូវបាន​គេ​យកមក​បង្ហូត​នៅ​ទីសាធារណៈ នៅតាម​បណ្តា​រដ្ឋ​មួយចំនួន ដែលជា​អតីត​សមាជិក​រដ្ឋ​សហព័ន្ធ​ខាងត្បូង (The Confederate States of America)​។​
 
​ក្រុម​អ្នក​អភិរក្សនិយម​នៅ​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​យល់ថា ទង់​នេះ​ជា​និមិត្តរូប ដើម្បី​រំឭក​អំពី​វីរភាព​របស់​ដូនតា​របស់​ពួកគេ ដែល​បាន​ពលី​ជីវិត​នៅក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាមស៊ីវិល ដើម្បី​ការពារ​ផលប្រយោជន៍​រដ្ឋ​របស់​ពួកគេ​។​
 
​ក្រុម​អ្នកប្រឆាំង​វិញ​យល់ថា ទង់​នេះ​គឺជា​និមិត្ត​រូបតំណាង​ឲ្យ​ការរើសអើង​ប្រកាន់ពូជសាសន៍ ពីព្រោះថា ទង់​នេះ​ជា​ទង់​តំណាង​ឲ្យ​រដ្ឋ​ដែល​ធ្វើសង្គ្រាម ដើម្បី​ការពារ​សិទ្ធិ​យក​ជន​ស្បែក​ខ្មៅ​ធ្វើជា​ទាសករ​។ ម្យ៉ាងទៀត គេ​សង្កេតឃើញថា នៅក្រោយ​សង្គ្រាមស៊ីវិល ទង់​តំណាង​កងទ័ព​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​នេះ តែងតែ​ត្រូវបាន​ចលនា​ស្បែក ស ជ្រុលនិយម​អាមេរិក​យកមកប្រើ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ទង់​នេះ ជាប់​ឈ្មោះ​កាន់តែ​អាក្រក់​ថែមទៀត​ថា​ជា​ទង់​តំណាង​ឲ្យ​ចលនា​ជ្រុលនិយម ដែល​ប្រកាន់​គំនិត​ថា ពួក​ស្បែក ស ជា​ជាតិ​សាសន៍​ដ៏​ខ្ពង់ខ្ពស់​លើសគេ ហើយ​មើលងាយ​ពួក​ស្បែក​ខ្មៅ​ថា​ជា​ជាតិ​សាសន៍​ថោកទាប​។​
 
​ហេតុការណ៍​បាញ់ប្រហារ​សម្លាប់​ជនជាតិ​ស្បែក​ខ្មៅ ៩​នាក់ នៅក្នុង​វិហារ​គ្រិស្តសាសនា នៅ Charleston បាន​ដុត​បញ្ឆេះ​បញ្ហា​ចម្រូងចម្រាស​ជុំវិញ​ទង់​សម័យ​សង្គ្រាមស៊ីវិល​នេះ​ឲ្យ ផ្ទុះឡើង​កាន់តែខ្លាំង ដោយសារតែ​គេ​មើលឃើញថា អំពើ​បាញ់ប្រហារ​នេះ គឺជា​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដែលមាន​លក្ខណៈ​រើសអើង​ស្អប់​ជាតិ​សាសន៍​។ នៅតាម​ប្រព័ន្ធ​អ៊ី​ន​ធ័​រ​នែ​ត គេ​បាន​រកឃើញ​រូបថត​របស់​ខ្មាន់កាំភ្លើង គឺ​យុវជន​ស្បែក ស វ័យ ២១​ឆ្នាំ ឈ្មោះ Dylann Roof កាន់​ទង់​តំណាង​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង ព្រមទាំង​មានការ​សរសេរ​សារ​ជាច្រើន​បង្ហាញ​ពី​គំនិត​ជ្រុលនិយម ដែល​គេ​ឲ្យ​ឈ្មោះថា “White Supremacy”​។​
 
​ក្រោយ​ហេតុការណ៍​បាញ់ប្រហារ​នៅ Charleston ដែល​ស្ថិតនៅក្នុង​ដែនដី​នៃ​រដ្ឋ South Carolina ទង់ជាតិ​នៅតាម​អគារ​រដ្ឋ នៅ South Carolina ទាំង​ទង់ជាតិ​សហព័ន្ធ​អាមេរិក និង ទង់ជាតិ​តំណាង​រដ្ឋ South Carolina ត្រូវបាន​គេ​បង្ហោះ​ត្រឹម​ពាក់កណ្តាល​ដង ជា​សញ្ញា​កាន់ទុក្ខ​។ ផ្ទុយទៅវិញ ទង់​តំណាង​កងទ័ព​រដ្ឋ​ខាងត្បូង​សម័យ​សង្គ្រាមស៊ីវិល នៅតែ​បន្ត​បក់​រវិច​នៅលើ​កំពូល​ដង​ដដែល មិនត្រូវ​បាន​គេ​ទម្លាក់​មក​នៅ​ពាក់កណ្តាល​ដង ដូចជា​ទង់​ផ្សេងទៀត​នោះទេ ដែលជា​ហេតុ​នាំ​ឲ្យ​មានការ​រិះគន់​យ៉ាងខ្លាំង​ពី​គ្រប់ទិសទី​។ នៅក្នុង​រយៈពេល ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ​នេះ សំឡេង​ទាមទារ​បានកើត​មានកា​ន់​តែ​ខ្លាំង​ឲ្យ​បញ្ឈប់​ការ​បង្ហូតទង់​តំណាង រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​នៅ​ទីសាធារណៈ​។ កាលពី​ថ្ងៃ​ចន្ទ លោកស្រី Hikki Haley ដែលជា​អភិបាលរដ្ឋ South Carolina ក៏បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ដក​ទង់​នេះ​ចេញ​ពីមុខ​វិមាន​សភា​របស់​រដ្ឋ​ផងដែរ​។​
 
​តាម​ការពិត ក្នុងឋានៈ​ជា​អភិបាលរដ្ឋ លោកស្រី Hikki Haley មាន​សិទ្ធិ​ដក​ទង់​ទាំងអស់​ចេញពី​អគារ​របស់​រដ្ឋ ក៏ប៉ុន្តែ ទង់​តំណាង​កងទ័ព​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​មិនមាន​អ្នកណា​អាច​ប៉ះពាល់​បាន​នោះទេ ដោយសារតែ​មានច្បាប់​ហាមឃាត់​។​
 
​គួរ​រំឭក​ឡើងវិញ​ថា កាលពីមុន​ឆ្នាំ​២០០០ ទង់​នេះ​ត្រូវបាន​គេ​បង្ហោះ​នៅ​ពីលើ​ដំបូល​វិមាន​សភា​រដ្ឋ South Carolina អម​ជាមួយ​ទង់ជាតិ​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ទង់​តំណាង​រដ្ឋ South Carolina​។ ដោយសារតែ​មានការ​ប្រទាញប្រទង់​គ្នា​ខ្លាំង រវាង​អ្នក​ទាមទារ​ឲ្យ​ដក​ទង់​នេះ​ចេញ និង​អ្នក​ទាមទារ​ឲ្យ​រក្សា​ទង់​ឲ្យ​នៅ​ដដែល សភា​រដ្ឋ South Carolina ក៏បាន​ធ្វើការ​សម្រុះសម្រួល ដោយ​អនុម័ត​ច្បាប់​មួយ​ឲ្យ​ដក​ទង់​នេះ​ចេញពី​កំពូល​វិមាន​សភា យកទៅ​ដោត​នៅ​ពីមុខ​វិមាន​សភា​វិញ ហើយ​ដើម្បី​តម្រូវ​ចិត្ត​ក្រុម​អ្នកគាំទ្រ​ទង់​នេះ ច្បាប់​នេះ​បានកំណត់​យ៉ាងច្បាស់ ទំហំ​ទង់ កម្ពស់​ដង និង​ទីតាំង​ដែល​ត្រូវ​ដោត ព្រមទាំង​បានចែង​ថា រាល់​ការផ្លាស់ប្តូរ​ណាមួយ ទាក់ទង​នឹង​ទីតាំង​ទង់​នេះ ចាំបាច់​ត្រូវតែ​ឆ្លងកាត់​ការបោះឆ្នោត​អនុម័ត ដោយ​សំឡេង ២​ភាគ​៣ នៅក្នុង​សភា​ទាំងពីរ​របស់​រដ្ឋ​។​
 
​ជាទូទៅ គេ​សង្កេតឃើញថា រឿង​ដក​ទង់​តំណាង​កងទ័ព​រដ្ឋ​ប៉ែក​ខាងត្បូង​ចេញពី​ទីសាធារណៈ​តែងតែ​ជា បញ្ហា​រសើប សម្រាប់​អ្នកនយោបាយ​មកពី​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ពីព្រោះថា អ្នកគាំទ្រ​ទង់​នេះ ភាគច្រើន គឺជា​ពួក​អភិរក្សនិយម ដែល​តែងតែ​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​។ ដូច្នេះហើយ​បានជា​អ្នកនយោបាយ​មកពី​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ទាំង​អ្នកនយោបាយ​នៅក្នុង​រដ្ឋ South Carolina ទាំង​អ្នកនយោបាយ​ថ្នាក់ជាតិ មិន​ចង់​ប៉ះពាល់​ទង់​នេះ ដោយសារតែ​ខ្លាច​បាត់​សំឡេងឆ្នោត​៕

​ប្រភព​៖ http://km.rfi.fr
​